Auteur: edwin

Aankomende week debatteert de Tweede Kamer over de ongeregeldheden bij de jaarwisseling. De Federatie Medisch Specialisten steunt het vuurwerkmanifest en roept de politiek op tot een algeheel verbod op consumentenvuurwerk en een hardere aanpak van illegale handel. De jaarwisseling is een feestelijk moment voor velen, maar wat ooit begon als een traditie met bescheiden sier- en knalvuurwerk, is in Nederland uitgegroeid tot een zorgwekkende trend van steeds meer, zwaarder en gevaarlijker consumentenvuurwerk. Medisch specialisten – onder wie oogartsen, traumachirurgen, plastisch chirurgen, revalidatieartsen, kinderartsen en psychiaters – zien ieder jaar opnieuw ernstig, onnodig en vaak blijvend letsel, vooral bij jonge patiënten. 

‘Ieder jaar raken mensen ernstig gewond door vuurwerk, niet alleen afstekers, maar ook omstanders, waaronder veel kinderen en jongeren’, zegt Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting. ‘We willen dat de jaarwisseling een feest blijft, maar dit móet anders.’ Terwijl anderen feestvieren, behandelen zorgprofessionals rond Oud en Nieuw talloze slachtoffers.

Zorgwekkende cijfers

Tijdens de afgelopen jaarwisseling werden 1.162 slachtoffers behandeld voor vuurwerkletsel, waarvan ongeveer de helft minderjarig was. Uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie blijkt dat ook de ernst van de verwondingen toeneemt. Zo is het aandeel ongelukken met de illegale Cobra verdrievoudigd, van 23% (2019-2020) naar 62% (2023-2024). 80% van deze ongelukken leidt tot amputaties.  

Ook vallen er jaarlijks dodelijke slachtoffers. Veel anderen liepen ernstig oogletsel op, soms met blijvende blindheid tot gevolg. Ook aangezichtsletsel, botbreuken en ernstige brandwonden komen vaak voor. Naast lichamelijke schade mag ook de psychische impact niet worden onderschat: ongelukken kunnen leiden tot angststoornissen en posttraumatische stressklachten bij slachtoffers. Mensen met bestaande PTSS, bijvoorbeeld door oorlogstrauma’s, lijden eveneens sterk onder de felle lichtflitsen en luide knallen.

Ondanks pogingen om consumentenvuurwerk veiliger te maken en de handhaving te verbeteren, blijft het aantal slachtoffers onacceptabel hoog. De Federatie roept op tot een verbod op consumentenvuurwerk en een hardere aanpak van illegale handel. Dit voorkomt onnodig leed en vermindert de druk op zorgprofessionals, zodat de jaarwisseling voor iedereen veilig kan verlopen. 

Bron: Federatie Medisch Specialisten
Datum: 27 januari 2025

Alle Nederlandse ziekenhuizen ondersteunen de oproep van een groot aantal gemeentes om tot een vuurwerkverbod te komen. De umc’s en algemene ziekenhuizen voelen de verantwoordelijkheid zich daarover publiekelijk uit te spreken vanuit hun zorgtaak. Zorgverleners zagen ook dit jaar veel te veel zeer ernstig letsel, ook bij hele jonge kinderen die hiermee getekend zijn voor het leven. De vuurwerktraditie kent een belangrijke schaduwkant die volledig vermijdbaar is en blijvende impact heeft op de slachtoffers, vaak omstanders. Het kost mensenlevens en onnodig zorggeld.

Bron: Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra
Datum: 10 januari 2025

Rotterdam – 1 januari 2025 – Tijdens de Oudejaarsnacht zijn tot nu toe (07.30) zeventien vuurwerkslachtoffers met oogletsel bij Het Oogziekenhuis Rotterdam binnengebracht. 50% van de slachtoffers is onder de 18 jaar. De jongste is negen jaar. Het letsel is dusdanig ernstig dat vijf mensen vanochtend geopereerd moeten worden. Eén oog is volledig blind door legaal vuurwerk geworden (en zelf afgestoken). De meeste oogletsels zijn veroorzaakt door legaal vuurwerk (verhouding: 60% legaal vuurwerk, 10% illegaal, 30 % onbekend). 50% van de slachtoffers was omstander en stak zelf geen vuurwerk af. In de loop van de ochtend worden er meer mensen verwacht. De drukte in Het Oogziekenhuis is helaas vergelijkbaar als de drukte tijdens Oud en Nieuw 2023 / 2024.

Oogarts Tjeerd de Faber: “Helaas is de afgelopen jaarwisseling opnieuw een tragische herhaling van wat we al zo vaak hebben gezien: een horrornacht vol vuurwerkletsel. Vanochtend alleen al moeten we vijf patiënten opereren. Dit staat in schril contrast met de jaren waarin er een landelijk vuurwerkverbod van kracht was. Het is onbegrijpelijk dat deze situatie zich blijft herhalen, terwijl de oplossing zo duidelijk is. Ik doe daarom nogmaals een dringende oproep aan de politiek: bescherm de burgers en stel een permanent verbod in op het afsteken van vuurwerk door particulieren. Tijdens de coronapandemie hebben we met twee jaarwisselingen zonder particulier vuurwerk duidelijk gezien dat het aantal gevallen van blijvend oogletsel zeer drastisch afnam. Waarom zouden we toestaan dat mensen voor de rest van hun leven getekend worden, terwijl we dit eenvoudig kunnen voorkomen? In de afgelopen jaren heb ik honderden patiënten met vuurwerkletsel behandeld en talloze ogen blind zien worden. Het is toch onacceptabel dat zoveel mensen levenslang getraumatiseerd raken door iets wat met een vuurwerkverbod te vermijden is?”

Tjeerd de Faber is oogarts in Het Oogziekenhuis Rotterdam en vuurwerkwoordvoerder van Het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap, de medisch specialistische vereniging waarbij alle in Nederland werkzame oogartsen aangesloten zijn.

Permanent verbod op vuurwerk afgestoken door consumenten
Tijdens deze jaarwisseling registreren oogartsen voor de zeventiende keer het aantal en de ernst van oogletsels veroorzaakt door vuurwerk. Dit op initiatief van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG). Niet alleen Het Oogziekenhuis Rotterdam, maar ook het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap en vele andere organisaties (waaronder álle medisch specialistische verenigingen) maken zich hard voor een permanent verbod op consumentenvuurwerk. De organisaties pleiten voor het organiseren van professionele vuurwerk- of droneshows en hebben al in 2014 het Vuurwerkmanifest gelanceerd. Inmiddels wordt het manifest gedragen door meer dan 750.000 particulieren en organisaties.

Bovenstaande cijfers van letsels door vuurwerk betreffen de cijfers van Het Oogziekenhuis Rotterdam. De landelijke cijfers worden komende week bekend gemaakt.

Bron: Oogziekenhuis Rotterdam
Datum: 1 januari 2025

Het einde van het jaar nadert. De eerste vuurwerkknallen weerklinken alweer in de straten. Veel mensen en dieren durven in december nauwelijks de straat op. Niet gek, want: maar liefst 50% van de vuurwerkslachtoffers is omstander! 

En wist je dat…

• Tijdens de afgelopen jaarwisseling tenminste 156 mensen oogletsel hebben opgelopen?
• 10% van de vuurwerkslachtoffers met oogletsel hier een blind oog aan overhoudt? 
• 80% van het oogletsel voorkomen kan worden door een goede vuurwerkbril van polycarbonaat? 

Vuurwerkslachtoffers aan het woord 

Bij Koninklijke Visio, het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen, zien we jaarlijks welke blijvende impact vuurwerk kan hebben op het leven van mensen. Wij helpen vuurwerkslachtoffers met oogletsel om hun leven opnieuw op te bouwen: van acceptatie en revalidatie, het leren omgaan met hun visuele beperking, tot het terugvinden van hun zelfvertrouwen.  

Daarom introduceren we de vuurwerkcampagne “Voorkomen is beter dan overkomen” waarmee we laten zien dat achter elk van deze cijfers een krachtig mens schuilt – iemand die met moed, doorzettingsvermogen en hulp zijn of haar leven opnieuw invulling geeft. In onze campagne laten we de volgende (ervarings)deskundigen aan het woord:

Jan van der Heijden

Jan is 58 jaar als hij op de oprit van zijn huis zijn buren een gelukkig 2015 wenst. Even later: stekende pijn in zijn gezicht. Hij wordt wakker in het ziekenhuis met nog maar één oog. Een vuurpijl van een overbuurjongen heeft zijn oog geraakt. Zijn leven is in één klap veranderd. 

Willem van Amsem

Willem is 16 jaar als hij met vrienden Oud & Nieuw viert. Als 2023 is begonnen, probeert hij een vuurpijl af te steken. Dit mislukt. Als hij de pijl later opnieuw probeert aan te steken, ontploft deze in zijn gezicht. Willem raakt aan twee ogen blind. Er is nog een kans dat hij iets van zijn zicht terugkrijgt. 

Tjeerd de Faber

Tjeerd de Faber is oogarts gespecialiseerd in oogletsel als gevolg van vuurwerk, en sinds 1991 verbonden aan het Oogziekenhuis Rotterdam (OZR). Traditioneel behandelt hij vuurwerkslachtoffers met oogletsel in de “horrornacht” tussen Oud & Nieuw jaar. Tjeerd de Faber is ook een van de initiatiefnemers van het Vuurwerkmanifest. Zoals Tjeerd de Faber zegt: “Vuurwerk is een van de mooiste dingen die ogen kunnen zien. Als het maar niet het laatste is wat je ogen zien.” 

Bewustwording

Het doel van deze campagne is bewustwording. Hoe zorgen we samen voor een veilige jaarwisseling waarin iedereen, jong en oud, kan genieten zonder risico’s? Wat kunnen we leren van de verhalen van slachtoffers om onnodig leed te voorkomen? 

Bron: Visio

Dit interview is verschenen in de Genootschap van Burgemeesters, blad 107.

Vuurwerk. Voor sommige mensen misschien nog een redelijk onschuldige bron van vermaak, een sociale activiteit: met champagne en een oliebol gezellig samen wat afsteken. Het risicomanagement bestaat uit een aansteeklont, een paar meter afstand en misschien een veiligheidsbril. Oogartsen Tjeerd de Faber en Jan Keunen pleiten voor een ‘ander stickertje’. Het afsteken van vuurwerk is volgens hen uitgemond in een gewelddadige traditie die volledig uit de hand loopt. Er ontstaat zoveel schade aan milieu, dier én mens. Zo kan het niet meer. De traditie moet toekomstbestendig worden gemaakt en burgemeesters hebben daar een rol in.

Het leed dat vuurwerk heet

De meeste mensen kopen geen vuurwerk en slechts een klein deel van de bevolking steekt het af, maar deze laatste groep mensen veroorzaakt onnodig veel leed. De samenleving wordt tijdens de jaarwisseling gegijzeld door 10% van de mensen die graag vuurwerk willen afsteken. De oogartsen geven aan dat in landelijke enquêtes zes op de tien mensen voor een landelijk vuurwerkverbod zijn1, maar vragen zich af of die andere vier dan wel goed tussen de oren hebben wat de effecten zijn van de huidige vuurwerktraditie.

Lees meer op bladzijde 68

Bron: Genootschap van Burgemeesters

Datum: 1 mei 2024