Auteur: Editor

Geschreven door Steve Oosterkamp

Oliebollen eten, het aftelmoment om twaalf uur en natuurlijk vuurwerk afsteken. Allemaal tradities die je ongetwijfeld doen denken aan de jaarwisseling. Toch is de traditie van het vuurwerk afsteken aan het veranderen: in steeds meer gemeenten mag het al helemaal niet meer.

Vuurwerkverbod op steeds meer plekken

Dit jaar hebben meer gemeenten besloten om een vuurwerkverbod in te voeren. In zestien gemeenten mag je deze jaarwisseling helemaal geen vuurwerk afsteken. Vorig jaar was dat nog zo in twaalf gemeenten. Daarnaast zijn er nog drie gemeenten die erover nadenken om dit verbod in te laten gaan vanaf de jaarwisseling van 2024 naar 2025.

Voor het eerst hebben Tilburg, Arnhem, Amersfoort en Eindhoven gekozen om vuurwerk helemaal te verbieden in hun hele gemeente. Op de meeste plekken waar het vuurwerkverbod geldt, worden grote vuurwerkshows georganiseerd. In Ede, Zwolle en Zutphen zijn ze van plan het vuurwerkverbod vanaf 2024/2025 ook in te voeren, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. 

Waarom kiezen gemeenten voor een vuurwerkverbod?

Gemeenten in Nederland kiezen voor een vuurwerkverbod om een paar belangrijke redenen. Eén daarvan is veiligheid. Vuurwerk kan gevaarlijk zijn en voor ongelukken zorgen. Het verbod helpt om verwondingen en schade te voorkomen. Ook gaat het om overlast. Vuurwerk maakt veel lawaai en kan problemen veroorzaken. Het verbod kan helpen om die hinder te verminderen en ervoor zorgen dat mensen en dieren minder last hebben.

Milieu is ook belangrijk. Vuurwerk zorgt voor vieze lucht en kan de natuur schaden. Minder vuurwerk gebruiken is beter voor de omgeving. Ten slotte is het handhaven van regels ook een reden. Een verbod maakt het makkelijker voor de autoriteiten om ervoor te zorgen dat iedereen zich aan de regels houdt. Dat kan helpen om de jaarwisseling beter te laten verlopen.

Het blijkt in alle gemeenten nog lastig om het vuurwerkverbod te handhaven. Veel mensen negeren het verbod en steken toch gewoon vuurwerk af.

Hoeveel vuurwerkslachtoffers vallen er elk jaar?

Tijdens de laatste jaarwisseling (2022/2023) raakten 1.253 mensen gewond door het afsteken van vuurwerk. Dat blijkt uit cijfers van Kenniscentrum Veiligheid NL. Dat zijn er véél meer dan in de jaren ervoor, maar dat komt doordat er bij de jaarwisselingen 20/21 en 21/22 coronamaatregelen waren. Het aantal gewonden was ongeveer even hoog als bij de jaarwisseling van 2019 naar 2020, de laatste voordat de coronapandemie ons land bereikte.

Tijd voor een landelijk verbod?

Nu steeds meer gemeenten kiezen voor een vuurwerkverbod, ontstaan in steeds meer regio’s verschillende regels. In de ene plaats is het verboden om vuurwerk af te steken, terwijl het een dorp verderop nog wel mag. Dat is voor veel mensen verwarrend. Is het tijd voor een landelijk vuurwerkverbod?

Als het aan oogarts Tjeerd de Faber ligt wel. Hij vindt het goed dat steeds meer gemeenten kiezen voor een vuurwerkverbod, maar het gaat naar zijn mening allemaal veel te langzaam. De Faber vindt dat er direct een algeheel landelijk verbod moet komen.

Volgens vuurwerkverkoper Emiel Willemsen gaat een landelijk vuurwerkverbod niet helpen om de jaarwisseling veiliger te laten verlopen. Hij denkt dat zo’n verbod zelfs averechts zal werken en dat veel mensen vuurwerk in het buitenland gaan kopen, als het bij ons verboden wordt. En wat mensen over de grens kopen, is volgens hem meestal gevaarlijker vuurwerk dan wat ze nu afsteken.

Oogarts De Faber benadrukt dat lang niet alle letsels ontstaan door illegaal vuurwerk uit het buitenland. Bij oogletsels wordt zelfs 70% veroorzaakt door legaal vuurwerk. Wel is het zo dat bij zwaar illegaal vuurwerk – per afgestoken stuk – het risico op letsel veruit het grootst is. Om te voorkomen dat mensen hun vuurwerk massaal in het buitenland gaan kopen, moeten er op Europees niveau afspraken gemaakt worden, vindt De Faber.

Als het aan Tjeerd de Faber ligt, zijn centrale vuurwerkshows de toekomst. In veel andere landen worden deze al jaren georganiseerd en daar zijn dan ook geen vuurwerkgewonden meer. Vuurwerkverkoper Willemsen denkt dat deze centrale vuurwerkshows niet dezelfde sfeer kunnen bieden als het zelf afsteken van vuurwerk. In Nederland zullen veel mensen die shows aan zich voorbij laten gaan, verwacht hij.

Oogarts De Faber is weinig hoopvol over de komende jaarwisseling.

Bron: DIT

Darum: 5 december 2023

Licht geclassificeerd vuurwerk, bestemd voor consumenten, is bij brand in een opslagplaats veel gevaarlijker dan gedacht. Ook bij dit ‘licht’ geclassificeerde vuurwerk bestaat het gevaar van massa-explosie, en dat heeft implicaties voor de blusinstructies. Dat is één van de belangrijkste conclusies van het onderzoeksteam van vakgroep Bestuurskunde van de Universiteit Twente, dat in opdracht van de Tweede Kamer onderzoek deed naar hoe de overheid beter lessen kan trekken uit rampen zoals de vuurwerkrampen in Enschede en Culemborg. Tevens constateerden de onderzoekers dat er bij de Rijksoverheid veel meer speelde in de aanloop naar de vuurwerkramp van Enschede dan eerder naar voren is gekomen.

GEGRONDE ZORGEN

“Ons onderzoek laat zien dat de zorgen van de Tweede Kamer gegrond zijn geweest”, stelt René Torenvlied, hoogleraar bestuurskunde en projectleider van het onderzoek. “Onderzoek van de afgelopen 35 jaar naar vuurwerk laat zien dat vuurwerkproducten niet erg betrouwbaar zijn, waardoor de gevarenclassificatie vaak niet juist blijkt. Bovendien blijken de effecten van een brand in een vuurwerkopslag onvoorspelbaar, tot massa-explosie aan toe. Die massa-explosies treden zelfs op in gaasverpakkingen die juist bedoeld zijn om het vuurwerk veilig te verpakken.”

De onderzoekers adviseren de Tweede Kamer daarom erop aan te dringen dat de bestaande veiligheidsafstanden in wet- en regelgeving worden herzien, juist ook bij kleinere opslagplaatsen van consumentenvuurwerk.

Maar ook de huidige blusinstructies voor de brandweer blijken ontoereikend voor het veilig blussen van vuurwerkbranden, gegeven het gevaar van massa-explosie. De onderzoekers adviseren de Tweede Kamer erop aan te dringen dat de instructies voor vuurwerkbrandbestrijding worden herzien. Zij adviseren voor alle gevarensubklassen van vuurwerk dezelfde instructies te hanteren.

VERGUNNINGVERLENING

Het onderzoek geeft ook nieuwe inzichten in de rol van de Rijksoverheid in de periode tussen de vuurwerkrampen van Culemborg en Enschede. Het blijkt dat er sprake was van een parallelle en verkokerde vergunningverlening door de Rijksoverheid en gemeenten. De Rijksoverheid gaf vuurwerkbedrijven een vergunning voor het ‘bezigen’ van professioneel vuurwerk, waaronder de zwaarste categorieën, op evenementen, terwijl de gemeentelijke milieuvergunning het deze bedrijven niet toestond om dat vuurwerk op te slaan.

Torenvlied, geeft aan dat hierdoor ruimte ontstond die vuurwerkbedrijven gebruikten om ‘te zwaar’ vuurwerk op te slaan in strijd met de milieuvergunning: “Omdat de rijksoverheid en de gemeenten los van elkaar toezicht hielden, heeft de Rijksoverheid destijds een belangrijke kans gemist om overtredingen bij de opslag van professioneel vuurwerk op te sporen. Er is in Nederland een groot veiligheidsprobleem ontstaan waarvan men zich pas na de vuurwerkramp van Enschede bewust werd. Over de ernst van het probleem werd de Tweede Kamer destijds onvolledig geïnformeerd.”

Uiteindelijk werd het probleem van parallelle vergunningverlening na de vuurwerkramp van Enschede gerepareerd, maar pas nadat de ministeries van Verkeer en Waterstaat en VROM een decennialang, hoogoplopend conflict hadden bijgelegd. Door dit conflict waren aanbevelingen na de vuurwerkramp van Culemborg niet opgevolgd in een vuurwerkbesluit of richtlijnen.

VIJFTIEN HANDVATTEN

Het onderzoek geeft vijftien handvatten voor de Tweede Kamer om het leervermogen van de rijksoverheid na fysieke rampen te versterken. Deze handvatten gaan in op het versterken van het veiligheidsbeleid ten aanzien van vuurwerk, macht en tegenmacht, onafhankelijk toezicht en onafhankelijk onderzoek, en bestuurscultuur. In hoofdstuk 10 van het rapport worden de conclusies en handvatten nader toegelicht. Het rapport is te downloaden via de link onderaan dit bericht.

KAMERMOTIE

Ten grondslag aan de opdracht van de Tweede Kamer aan de onderzoekers van de Universiteit Twente ligt de in 2021 aangenomen motie van Kamerlid Leijten (SP), waarin wordt opgeroepen om de “bevindingen van onderzoeker Van Buitenen te betrekken in een onafhankelijk onderzoek naar de vuurwerkramp in Enschede en de afhandeling daarvan.” Oud-Europarlementariër en klokkenluider Paul van Buitenen schreef een zeer omvangrijk rapport over de vuurwerkramp.

Bron: UT Twente

Datum: 5 december 2023

De decembermaand komt eraan en dat betekent ook weer dat de discussie rond consumentenvuurwerk oplaait. Een onderwerp waar Tjeerd de Faber heel duidelijk over is: géén vuurwerk, want hij ziet ieder jaar teveel oogletsel. Reden voor Eyeline redacteur Riens Gort om Tjeerd in het Oogziekenhuis Rotterdam te spreken over vuurwerk én hem een aantal stellingen voor te leggen. 

Lees hier het hele artikel.

Bron: EYELINE

Datum: 28 november 2023

Het aantal slachtoffers door vuurwerk is terug op het niveau van voor de coronapandemie. De discussie over een algeheel vuurwerkverbod laait weer op. Laten we hierbij leren van de aanpak van het rookverbod, schrijft journalist Diederik de Groot.

‘Het is niet te handhaven.’ Dat is het meest gehoorde argument van Kamerleden om hun stellingname tegen een vuurwerkverbod te verdedigen. Het is niet alleen een drogreden van de bovenste plank, maar geeft ook blijk van grote wantrouwen jegens de samenleving. […]

Bron: het Financieele Dagblad

Datum: 7 januari 2022