Skip to main content

Auteur: Editor

Uitgeknald? Is het stil tijdens de jaarwisseling?

Vanwege de corona-pandemie zal de jaarwisseling van 2020 de geschiedenis ingaan als de eerste sinds ongeveer 60 jaar waarbij het in Nederland om middernacht stil zal zijn op straat. Of toch niet? De Nederlandse jaarwisselingstraditie met consumentenvuurwerk is wereldwijd uniek. Het is een traditie die aan de ene kant wordt gekoesterd als het summum van feestelijke uitbundigheid, maar die ook wordt getekend door een akelige afloop met vele gewonden en zelfs doden. Deze documentaire volgt voor- en tegenstanders van het vuurwerkverbod in aanloop naar oudjaarsavond én tijdens oudjaarsnacht. Kan Nederland wel zonder vuurwerk?

Bekijk de documentaire Uitgeknald? op 4 jan 2021, 22:00 uur op NPO 3

Datum: 30 december
Bron: NTR

Oogarts De Faber: ‘Ik verwacht dat het rustiger is met jaarwisseling’

Voor het eerst sinds vele jaren heeft het Oogziekenhuis in Rotterdam geen dubbele personele bezetting tijdens de jaarwisseling. Door het vuurwerkverbod voor consumenten verwacht oogarts Tjeerd de Faber minder spoedgevallen, maar het blijft moeilijk te voorspellen, voegt hij daaraan toe.

Tijdens de vorige jaarwisseling werden er achttien spoedgevallen binnengebracht. Toen sprak De Faber over een ‘horrornacht’. “Ik verwacht wel dat het rustiger wordt”, zegt De Faber, “omdat het vuurwerk niet meer wordt gedoogd.”

Een deel van het personeel zit dus thuis met de jaarwisseling, maar dat is niet altijd vrijwillig. “Net als andere ziekenhuizen hebben wij ook te maken met een hoog ziekteverzuim door corona”, legt De Faber uit. “Normaal gaat het om twee tot drie procent, maar nu is het ook bij ons tot tien procent gestegen.”

Het Oogziekenhuis hoeft nog geen personeel af te staan aan de coronazorg in andere ziekenhuizen. “Maar ook wij houden ons hart vast voor na de feestdagen. Als die piek in januari komt zou het wel eens kunnen zijn dat we personeel moeten afstaan aan andere ziekenhuizen.”

Lees meer op: www.rijnmond.nl/nieuws/202547

Datum: 29 december 2020

Stelling: ‘Er moet een algeheel vuurwerkverbod komen’

Een tijdelijk vuurwerkverbod moet er dit jaar voor zorgen dat de werkdruk op ziekenhuizen en zorgverleners niet nog meer zal toenemen. Fop- en schertsvuurwerk is het enige wat dit jaar wél mag.

Tjeerd de Faber, Oogarts Het Oogziekenhuis Rotterdam: JA

Waarom moet er permanent een algeheel vuurwerkverbod komen?

“Ik ben al dertig jaar oogarts. De komende jaarwisseling zal mijn 23e nieuwjaarsdienst worden. Wat ik aan me voorbij heb zien komen in die nieuwjaarsdiensten, is elke keer een bevestiging dat we hiermee moeten stoppen. Je moet leken geen explosieven in handen geven. Puur op medische gronden, denk ik dat dit niet de bedoeling van een feestje kan zijn. Laten we vuurwerk gewoon overlaten aan professionals.”

Werkt zo’n algeheel vuurwerkverbod niet averechts?

“Internationaal zijn er een aantal landen die deze transitie doorgemaakt hebben. Een mooi voorbeeld is dat van Noord-Ierland, die een tijdelijk verbod invoerde in verband met de IRA. Door de aanslagen van de IRA in combinatie met vuurwerk, dacht men continu dat er weer een bomaanslag was. Enkele jaren nadat de IRA vrede getekend had, mocht er weer consumentenvuurwerk komen. Niet veel later kwamen de vuurwerkongevallen weer. Dit is een perfect empirisch bewijs. Er is een causaal verband tussen leken vuurwerk in handen geven en het optreden van letsels.

“De vuurwerkbranche haalt maar al te graag het argument aan, dat mensen door een verbod illegaal vuurwerk gaan kopen en dat juist door illegaal vuurwerk mensen letsels oplopen. Dat laatste is dus pertinent niet waar. In de oogheelkunde is ongeveer 70% van de letsels door legaal vuurwerk en 5% door illegaal vuurwerk. Die overige 25% is onzeker want daarvan weten we de aard van het vuurwerk niet. Daar komt nog bij dat ongeveer de helft van vuurwerk slachtoffers omstanders zijn. Dat is hét politieke argument dat duidelijk maakt dat we hiermee moeten stoppen.”

Waar moet men zijn heil zoeken tijdens oud en nieuw als het afsteken van vuurwerk niet meer mogelijk is? Wat zijn de alternatieven?

“Dat er centraal vuurwerk afgestoken wordt. In Frankrijk tijdens quatorze juillet wordt er geen consumenten vuurwerk afgestoken, maar de bewoners leggen geld bij elkaar en iemand die er verstand van heeft zorgt voor een prachtige vuurwerkshow. Dat is prachtig om te zien én je hebt geen gewonden. Dat is wat mij betreft de juiste oplossing.”

Bron: HP de tijd

Datum: 24 december 2020

Artsen over het vuurwerkverbod: ‘Dit is een uniek medisch experiment’

Van beschadigde ogen tot geamputeerde vingers: artsen maken iedere jaarwisseling het nodige letsel mee. Om de ziekenhuizen te ontlasten, geldt er dit jaar een verbod op het verkopen en afsteken van vuurwerk. Hoe kijken artsen tegen het vuurwerkverbod aan? We spreken oogarts Tjeerd de Faber, plastisch chirurg Christianne van Nieuwenhoven, en Birgitte Blatter hoofd Monitoring en Onderzoek bij VeiligheidNL.

Komende jaarwisseling draait oogarts Tjeerd de Faber zijn 23e nieuwjaarsdienst. Hoe zo’n nacht eruitziet in Het Oogziekenhuis in Rotterdam? “Om 00.15 uur komen de eerste ambulances binnen”, vertelt Tjeerd. “We hebben hier een eigen eerste hulp voor spoedgevallen. Vervolgens is het spoelen, spoelen, spoelen. Hoe sneller we een oog kunnen spoelen, hoe beter.” Hij opereert zelden middenin de nacht, omdat veel patiënten eerst nuchter moeten worden. “Ze komen soms brakend binnen, met een half verbrand gezicht en openliggend oog. Ook familieleden zijn in paniek.” Hij wacht tot 8 uur ’s ochtends met de triage, de rest van de dag vinden de operaties plaats. Als er meer aan de hand is, zoals intern letsel, handletsel of zelfs een coma, gaan patiënten eerst naar een academisch ziekenhuis. “Een leven redden gaat natuurlijk voor een oog redden.”

Ernst van letsel neemt toe

In de loop der jaren heeft Tjeerd flink wat oogletsel gezien. Barsten en scheuren in het oog, bloedingen, chemicaliën die het weefsel in een oog opeten. Sinds 2008 houdt het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap (NOG) het aantal oogletsels bij. Vorig jaar raakten 168 mensen tijdens de jaarwisseling gewond aan één of beide ogen. De helft daarvan was omstander.  Zo’n 75 procent raakte gewond door legaal vuurwerk. Tjeerd: “Twee derde van de slachtoffers heeft geen blijvend letsel, gelukkig. Maar ieder jaar raken tientallen mensen blind. En soms moeten we een oog volledig verwijderen.” In 2015 werden romeinse kaarsen en babyvuurpijlen al verboden. Sindsdien ziet Tjeerd minder jonge kinderen in het ziekenhuis. Wat hij verder merkt: tussen 2008 en 2017 nam het aantal slachtoffers af, maar de laatste jaren neemt het weer toe. Ook de ernst van het letsel is zwaarder. “Dat komt doordat vuurwerk steeds zwaarder wordt.” 

Petitie tegen consumentenvuurwerk

De oogarts pleit al jaren voor een vuurwerkverbod. In 2015 richtte hij met een aantal andere zorgverleners het Vuurwerkmanifest op. Inmiddels hebben al meer dan 650.000 particulieren deze petitie ondertekend. Want naast medisch letsel veroorzaakt vuurwerk materiële schade aan gebouwen, slechte luchtkwaliteit, milieuvervuiling en stress bij dieren, zo staat op de site geschreven.  Dit jaar kwam dat vuurwerkverbod er dan echt. Al was de reden onverwacht. “Met het coronavirus zijn we absoluut niet blij”, zegt hij direct. “Maar het is wel handig dat we nu zien wat er gebeurt met het letsel als je vuurwerk een jaarwisseling overslaat. Het is een uniek medisch experiment.” Op internationaal gebied heeft hij wel aanwijzingen dat een verbod werkt. Zo geldt er in Ierland al een verbod op consumentenvuurwerk. Vuurwerkletsel komt maar weinig voor.

Geen daling van vuurwerkslachtoffers

VeiligheidNL, het kenniscentrum voor letselpreventie, houdt het aantal vuurwerkslachtoffers in Nederland al jaren bij. Zo meldden vorig jaar 385 slachtoffers zich op de spoedeisende hulp (SEH) van ziekenhuizen. Daarnaast kwamen zo’n 900 vuurwerkslachtoffers binnen op huisartsenposten. De mensen die rechtstreeks naar oogpoliklinieken gaan, worden niet meegenomen in deze cijfers.  Van een daling in het aantal slachtoffers is de laatste jaren nog geen sprake, volgens Birgitte Blatter van VeiligheidNL. “Ook al leek dit tot een paar jaar terug wel zo op basis van SEH-bezoeken. Maar op huisartsenposten worden ook steeds meer slachtoffers behandeld.” Wat haar daarnaast zorgen baart: nog steeds is de helft van het aantal slachtoffers omstander. “We horen schrijnende verhalen. Vuurwerk dat in de kinderwagen van een baby terechtkomt. Vreselijk.” “Er zijn ieder jaar veel brandwonden en oogletsel”, vervolgt Birgitte. “Driekwart van al dat letsel komt door legaal vuurwerk.” Vingeramputaties komen meestal wel door illegaal vuurwerk. Daarnaast kan de smog van vuurwerk ademhalingsproblemen veroorzaken. 

Handletsel bij kinderen

Christianne van Nieuwenhoven ziet vooral veel handletsel. Ze is plastisch chirurg in het Erasmus MC en gespecialiseerd in kinderhanden. “Wij zien slachtoffers vaak al op de spoedeisende hulp. Bijna altijd gaat het om jongens tussen de 12 en 18. Het letsel gaat van blaren tot hele handen die eraf geknald zijn. Doordat het vuurwerk te lang is vastgehouden.” Goede pijnstilling is op zo’n moment de eerste stap. Dat wordt in de ambulance al gegeven. Vervolgens neemt een plastisch chirurg het over. “Meestal voeren verdriet en schuldgevoelens de boventoon als mensen binnenkomen”, vertelt Christianne. “De paniek is al wat weggezakt doordat iemand in de ambulance al met de kinderen gesproken heeft.” 

Gevolgen onderschat

Het behandelen van handletsel kan een lang traject zijn. Christianne: “Ik probeer zoveel mogelijk te redden, zo functioneel mogelijk. En ik denk ook vast na over wat er morgen of over één jaar moet gebeuren.” Als voorbeeld noemt ze een afgescheurde duim, waarvan ze de spieren vasthecht. Zodat ze die later kan terugvinden, als ze bijvoorbeeld een teen in een duim transformeert. “De gevolgen van vuurwerkletsel worden nog steeds onderschat”, vindt de plastisch chirurg. “Sommige vuurwerkslachtoffers moeten leven met blijvende arbeidsongeschiktheid en chronische pijn.” Welk vuurwerk verantwoordelijk is voor zulk zwaar letsel? “Vaak is het zelf gefabriceerd, of illegaal knalvuurwerk als cobra’s of astronauten. Maar ook met vuurwerk dat onschuldig lijkt, kan het flink misgaan.”

Groot voorstander

Christianne is een groot voorstander van het vuurwerkverbod. “Dat kan bijna niet anders met het leed dat ik zie. De eerste periode dat ik hier werkte, werd ik al zenuwachtig bij het horen van één knal. Ik had meteen het beeld van een uit elkaar geknalde hand voor me.”  Nog steeds vindt ze het vreselijk om kinderen met vuurwerk te zien spelen. “Dan doen ze oorlogje en denk ik: wat doen jullie jezelf aan? Het is zo onnodig.” Georganiseerd siervuurwerk kan ze nog wel waarderen, maar consumentenvuurwerk mag wat haar betreft ook na deze jaarwisseling verboden blijven. “Het zorgt voor zoveel slachtoffers. En de maatschappelijke kosten stapelen zich op.”

Verschuiving illegaal vuurwerk?

VeiligheidNL vindt het ook belangrijk dat ongevallen en letsel tegengegaan worden. Dat betekent niet per definitie dat het kenniscentrum voor een vuurwerkverbod is. Birgitte: “We weten namelijk niet of het verbod juist gaat leiden tot meer illegaal vuurwerk. Wat meestal voor heftiger letsel zorgt.”  In een jaarlijkse survey vraagt VeiligheidNL mensen of ze vuurwerk gekocht hebben, welke preventieve maatregelen ze nemen (denk aan vuurwerkbrillen) en wat ze doen bij een vuurwerkverbod. Bij die laatste vraag antwoordt zo’n 25 tot 35 procent van de vuurwerkkopers toch naar illegaal vuurwerk te grijpen. “Maar of ze dat écht doen, moeten we nog zien”, zegt Birgitte. “Ik denk persoonlijk dat die verschuiving in de praktijk wel meevalt.” 

‘Natuurlijk experiment’

“Dit wordt een interessante jaarwisseling”, concludeert ze. “Een soort natuurlijk experiment. We gaan heel goed monitoren en onderzoeken welk letsel we dit jaar zien. Het is nu nog moeilijk te voorspellen hoe het vuurwerkverbod precies gaat uitpakken.” Ook Tjeerd erkent het risico dat het vuurwerkverbod illegaal vuurwerk in de hand werkt. Het voordeel, volgens de oogarts: een algemeen consumentenverbod is makkelijker te handhaven. “Iedere knal is nu illegaal, zelfs een rotje. Dus handhavers weten sneller waar ze moeten zijn.” “Nee, ik ben enorm blij dat het kabinet de knoop heeft doorgehakt. Zoveel sectoren zijn dit jaar platgelegd door corona. En zoveel operaties zijn uitgesteld. Dan kan het niet zo zijn dat er slachtoffers vallen die makkelijk voorkomen hadden kunnen worden.”  Voor het eerst in 23 jaar verwacht de oogarts een redelijke rustige jaarwisseling tegemoet te gaan. Normaal werkt zijn team tijdens oud en nieuw met een dubbele bezetting, nu met een reguliere. Dat komt goed uit, want vanwege corona is er momenteel veel uitval onder verplegend personeel. “Een rustige jaarwisseling lijkt me heerlijk.” 

Datum: 23 december
Bron: VeiligheidNL